UK ကျောင်းသားဘဝရဲ့ ဘဏ္ဍာရေးသော့ချက် - ဘဏ်အကောင့်ဖွင့်ခြင်းလမ်းညွှန်

This article is also available in [English]

UK မှာကျောင်းတက်ဖို့ ပြင်ဆင်တဲ့အခါ ကျနော်တို့အများစုက ကျောင်းလခ၊ အဆောင်費နဲ့ လေယာဉ်လက်မှတ်လို အရာတွေအတွက်ပဲ အဓိကပြင်ဆင်တတ်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီရောက်ပြီးတဲ့အခါ နေ့စဉ်ဘဝမှာ သင်ရင်ဆိုင်ရမယ့် အကြီးမားဆုံးစိန်ခေါ်မှုတစ်ခုကတော့ "ငွေကြေးစီမံခန့်ခွဲမှု" ပါပဲ။

ဒီဆောင်းပါးကတော့ မြန်မာနိုင်ငံက VISA ကတ်တစ်ခုတည်းနဲ့ ရုန်းကန်ခဲ့ရတဲ့ ကျနော့်ရဲ့အတွေ့အကြုံတွေ၊ UK ဘဏ်အကောင့်တစ်ခုဖွင့်လိုက်ခြင်းက ကျနော့်ဘဝကို ဘယ်လိုပြောင်းလဲသွားစေခဲ့သလဲ၊ နောက်ပြီး သင်ကိုယ်တိုင် ဒီခရီးကို ချောချောမွေ့မွေ့ဖြတ်သန်းနိုင်ဖို့အတွက် လက်တွေ့ကျတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို အသေးစိတ်မျှဝေသွားမှာပါ။

အပိုင်း (၁) - မြန်မာ VISA ကတ်နှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသော အခက်အခဲများ

မလာခင်တုန်းကတော့ ကျနော်လည်းထင်ခဲ့တယ်။ "နိုင်ငံတကာမှာသုံးလို့ရတဲ့ VISA ကတ်တစ်ကတ်ရှိရင် အားလုံးအဆင်ပြေသွားမှာပါ" ဆိုပြီးပေါ့။ လက်တွေ့ကမ္ဘာကတော့ အဲ့ဒီလောက်မရိုးရှင်းခဲ့ပါဘူး။

VISA ဆိုတာဘာလဲ။ VISA, Mastercard ဆိုတာက နိုင်ငံတကာမှာ ငွေပေးချေမှုတွေပြုလုပ်နိုင်အောင် ချိတ်ဆက်ပေးတဲ့ service တွေပါ။ KBZ, AYA, UAB တို့လို မြန်မာဘဏ်တွေကနေ ဒီကတ်တွေကို ထုတ်ယူနိုင်ပါတယ်။

ကောင်းကျိုးများ:

• Online Payments: အဆောင်လခသွင်းတာ၊ Amazon မှာ ပစ္စည်းမှာတာ၊ Netflix, Spotify တို့လို subscription တွေဝယ်တာတွေအတွက် အများအားဖြင့် အဆင်ပြေပါတယ်။
• In-Store Payments: "Tap to Pay" service ရှိတဲ့ဆိုင်အများစုမှာ သုံးလို့ရတတ်ပါတယ်။

ဆိုးကျိုးများ (The Reality):

• Inconvenience: ဒီကတ်တွေကို Apple Pay, Google Wallet တို့လို digital wallet တွေထဲထည့်လို့မရပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဘယ်သွားသွား ကတ်ပြားကို ကိုယ်နဲ့တပါတည်းယူသွားရပြီး၊ ပျောက်သွားရင် ချက်ချင်းပြန်လျှောက်ဖို့ အလွန်ခက်ခဲပါတယ်။
• Unreliability: Bus ကားပေါ်မှာ တစ်ခါတစ်လေရပြီး၊ တစ်ခါတစ်လေမရတာမျိုးတွေကြောင့် ကားပေါ်ကနေ အကြိမ်ကြိမ်ပြန်ဆင်းခဲ့ရဖူးပါတယ်။
• Financial Blindness: ဒါက အဆိုးဆုံးအချက်ပါ။ ကတ်ထဲမှာ ငွေဘယ်လောက်ကျန်သေးလဲဆိုတာကို ကိုယ်တိုင်ချက်ချင်းကြည့်လို့မရပါဘူး။ အိမ်က ပိုင်ရှင်အကောင့်ကနေပဲ ကြည့်လို့ရတာမို့၊ တစ်ခုခုဝယ်ချင်တိုင်း "ပိုက်ဆံရှိသေးလား" လို့ ရင်တမမနဲ့ လှမ်းမေးနေရပါတယ်။
• Lack of Control: နိုင်ငံခြားမှာကျောင်းတက်တယ်ဆိုတာက ကိုယ့်ဘဝကို ကိုယ်တိုင်စီမံခန့်ခွဲတတ်ဖို့ သင်ယူခြင်းပါပဲ။ ကိုယ့်ပိုက်ဆံကိုတောင် ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ သုံးခွင့်မရှိတဲ့အခါ၊ ဒီသင်ခန်းစာက ပျောက်ဆုံးသွားပါတယ်။
• High Withdrawal Fees: ATM ကနေ ငွေသားထုတ်လို့ရပေမယ့်၊ ငွေလွှဲခနှုန်းထားတွေက အလွန်များပြီး (£1 ကို ၇၀၀၀ ကျပ်လောက်အထိ ကျနိုင်ပါတယ်)၊ တစ်လကို သုံးစွဲခွင့် limit (£1000 ဝန်းကျင်) ကလည်း ကျောင်းသားတစ်ယောက်အတွက် လုံလောက်မှာမဟုတ်ပါဘူး။
• နှစ်ဖက်စလုံး၏ အားနည်းချက်: ဒါပေမယ့် တစ်ဖက်မှာလည်း အမှန်အတိုင်းဝန်ခံရရင်၊ UK ဘဏ်တွေကလည်း သူတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်ခေါင်းခဲစရာတွေနဲ့ လာပါတယ်။ မြန်မာဘဏ်တွေက အဆင်မပြေဘူးဆိုတာမှန်ပေမယ့်၊ UK ဘဏ်တွေရဲ့ စည်းကမ်းတင်းကျပ်မှုနဲ့ ဗျူရိုကရေစီဆန်မှုက တစ်ခါတစ်လေမှာ ပိုပြီးစိတ်ရှုပ်ဖို့ကောင်းပါတယ်။ ဥပမာ - မထင်မှတ်ထားတဲ့ ငွေဝင်ငွေထွက်တစ်ခုကြောင့် သင့်အကောင့်ကို အလွယ်တကူ freeze လုပ်ခံရနိုင်ပြီး၊ ပြန်ဖြေရှင်းဖို့အတွက် ရက်ပေါင်းများစွာကြာနိုင်ပါတယ်။ Customer service နဲ့စကားပြောဖို့ဆိုရင်လည်း လူကိုယ်တိုင်တွေ့ဖို့ခက်ခဲပြီး၊ call center တွေနဲ့ပဲ နာရီပေါင်းများစွာ အချိန်ကုန်ရတတ်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ စနစ်တစ်ခုချင်းစီမှာ သူ့ရဲ့ကိုယ်ပိုင် အားသာချက်၊ အားနည်းချက်တွေရှိနေတာပါပဲ။

ဒီလိုနဲ့ ကျနော် UK ရောက်ပြီး တစ်လအကြာမှာပဲ ကိုယ်ပိုင်ဘဏ်အကောင့်တစ်ခုဖွင့်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

အပိုင်း (၂) - ဘယ်ဘဏ်အမျိုးအစားကို ရွေးချယ်မလဲ

UK မှာ ဘဏ်အမျိုးအစားအဓိကအားဖြင့် နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။

၁။ Traditional High Street Banks (ရိုးရာဘဏ်ခွဲများရှိသော ဘဏ်များ)

• ဥပမာ: Lloyds, Barclays, HSBC, NatWest
• ကောင်းကျိုး: မြို့တိုင်းမှာ ဘဏ်ခွဲ (branch) တွေရှိတဲ့အတွက် လူကိုယ်တိုင်သွားပြီး မေးမြန်းစုံစမ်းရတာ၊ ပြဿနာဖြေရှင်းရတာတွေအတွက် အလွန်အဆင်ပြေပါတယ်။ ကျောင်းသားသစ်တစ်ယောက်အတွက် စိတ်ချယုံကြည်ရတဲ့ ခံစားချက်ကိုပေးပါတယ်။
• ဆိုးကျိုး: အကောင့်ဖွင့်တဲ့အခါ appointment ကြိုယူရပြီး၊ process က နည်းနည်းပိုကြာတတ်ပါတယ်။

၂။ Digital / Challenger Banks (Online-Only ဘဏ်များ)

• ဥပမာ: Monzo, Starling, Revolut
• ကောင်းကျိုး: ဘဏ်ခွဲသွားစရာမလိုဘဲ ဖုန်းထဲက app ကနေပဲ ၅ မိနစ်၊ ၁၀ မိနစ်အတွင်း အလွယ်တကူဖွင့်နိုင်ပါတယ်။ App တွေက အလွန်ကောင်းမွန်ပြီး၊ ကိုယ့်ရဲ့အသုံးစရိတ်ကို အလိုအလျောက်ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပြတာမျိုးလို feature တွေပါဝင်ပါတယ်။
• ဆိုးကျိုး: ဘဏ်ခွဲမရှိတဲ့အတွက် ပြဿနာတစ်ခုခုဖြစ်လာရင် ဖုန်း ဒါမှမဟုတ် app ကနေပဲ ဖြေရှင်းရပါတယ်။ တချို့လူတွေအတွက်တော့ ဒါက စိတ်မချလုံလောက်ဘူးလို့ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

ကျနော့်အကြံပြုချက်: ပထမဆုံးအကြိမ်ဖွင့်မယ့် ကျောင်းသားတစ်ယောက်အနေနဲ့တော့ Lloyds ဒါမှမဟုတ် Barclays လိုမျိုး High Street Bank တစ်ခုမှာ အရင်ဆုံးဖွင့်ပါ။ သူတို့က နိုင်ငံတကာကျောင်းသားတွေနဲ့ အကျွမ်းတဝင်ရှိပြီးသားမို့လို့ပါ။ နောက်ပိုင်းအသားကျသွားမှ Monzo လိုမျိုး digital bank တစ်ခုကို အပိုအနေနဲ့ဖွင့်ထားနိုင်ပါတယ်။

အပိုင်း (၃) - ဘဏ်အကောင့်ဖွင့်ခြင်းအတွက် အဆင့်ဆင့်လမ်းညွှန်

ဘယ်အချိန်စဖွင့်လို့ရပြီလဲ။ သင် UK ကိုရောက်ပြီး၊ သင့်ရဲ့ BRP (Biometric Residence Permit) ကတ်ကို လက်ခံရရှိပြီဆိုတာနဲ့ ချက်ချင်းစပြီးဖွင့်နိုင်ပါပြီ။

ဘာတွေလိုအပ်မလဲ။

1. Proof of ID: သင့်ရဲ့ Passport နဲ့ BRP ကတ်။
2. Proof of Address: ဒါက သင်ဒီလိပ်စာမှာ တကယ်နေထိုင်ကြောင်း သက်သေပြတဲ့စာရွက်စာတမ်းပါ။ တက္ကသိုလ်ရဲ့ Student Information Portal ထဲကနေ "Bank Letter" ကို အလွယ်တကူ request လုပ်ပြီး download လုပ်နိုင်ပါတယ်။
3. University Acceptance Letter: တချို့ဘဏ်တွေက တောင်းတတ်ပါတယ်။

ဘယ်လိုဖွင့်ရမလဲ။

1. Appointment ကြိုယူပါ: သင်သွားချင်တဲ့ဘဏ်ရဲ့ website မှာ online ကနေ appointment ကြိုတင်စာရင်းပေးသွင်းပါ။
2. လိုအပ်တဲ့ Document တွေယူသွားပါ: Appointment နေ့မှာ အပေါ်မှာပြောခဲ့တဲ့ document အားလုံးကို မူရင်း (original) ယူသွားပါ။
3. First Name/Last Name ပြဿနာ: မြန်မာနာမည်တွေမှာ family name မရှိတဲ့အတွက်၊ ဘဏ်ဝန်ထမ်းက သင့်နာမည်ကို ဘယ်လိုဖြည့်ရမလဲဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး မေးခွန်းတွေမေးပါလိမ့်မယ်။ စိတ်မပူပါနဲ့၊ ဒါက အဖြစ်များတဲ့ကိစ္စတစ်ခုဖြစ်ပြီး သူတို့ကူညီဖြေရှင်းပေးပါလိမ့်မယ်။

ကုန်ကျစရိတ်: သာမန်ကျောင်းသားအကောင့် (Student Account) တွေအတွက် ဖွင့်ခ၊ လစဉ်ကြေး၊ နှစ်စဉ်ကြေး ဘာမှပေးစရာမလိုပါဘူး။\

အပိုင်း (၄) - UK ဘဏ်အကောင့်တစ်ခုက ဖွင့်ပေးလိုက်တဲ့ တံခါးများ

UK ဘဏ်အကောင့်တစ်ခုရှိသွားတာနဲ့ သင့်ရဲ့ကျောင်းသားဘဝက အများကြီးပိုပြီး လွယ်ကူသွားပါလိမ့်မယ်။

• Digital Wallet: သင့်ရဲ့ကတ်ကို Apple Pay, Google Wallet ထဲထည့်ပြီး ဖုန်းနဲ့ပဲ အလွယ်တကူငွေရှင်းနိုင်ပါပြီ။
• Cash Access: ATM စက်တိုင်းကနေ ငွေသားကို အလွယ်တကူထုတ်နိုင်၊ ပြန်ထည့်နိုင်ပါပြီ။
• Online Services: Apple Store, iCloud storage ကနေစလို့ subscription service အားလုံးကို အဆင်ပြေပြေသုံးနိုင်ပါပြီ။
• Refunds: ပစ္စည်းတစ်ခုခုပြန်အမ်းလို့ refund တောင်းတဲ့အခါ မြန်မာနိုင်ငံကကတ်လို ရက်ပေါင်းများစွာစောင့်စရာမလိုဘဲ၊ ရက်ပိုင်းအတွင်း ငွေပြန်ဝင်လာပါပြီ။
• Financial Control: ကိုယ့်ရဲ့ဝင်ငွေ၊ ထွက်ငွေအားလုံးကို app ထဲမှာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမြင်နေရတဲ့အတွက်၊ ကိုယ့်ရဲ့ဘတ်ဂျက်ကို ကိုယ်တိုင်စီမံခန့်ခွဲနိုင်ပါပြီ။
• Bank Statement: Visa သက်တမ်းတိုးတာလိုမျိုး ကိစ္စတွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ Bank Statement ကို app ထဲကနေ ချက်ချင်းထုတ်ယူနိုင်ပါပြီ။

ကျန်ရှိနေသေးသော အကန့်အသတ်များ: ကျောင်းသားတစ်ယောက်အနေနဲ့ ဝင်ငွေပုံမှန်မရှိသေးတဲ့အတွက်၊ Credit Card လျှောက်တာ၊ Klarna, PayPal Pay Later လိုမျိုး installment plan တွေနဲ့ ပစ္စည်းဝယ်တာတွေကတော့ အစပိုင်းမှာ အဆင်ပြေဦးမှာမဟုတ်ပါဘူး။

နိဂုံးချုပ်

နောက်ဆုံးတော့၊ UK ဘဏ်အကောင့်တစ်ခုဖွင့်တယ်ဆိုတာက ငွေကြေးကိစ္စသက်သက်မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါက နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ ကိုယ့်ခြေထောက်ပေါ်ကိုယ်ရပ်တည်ဖို့အတွက် "လွတ်လပ်မှု" နဲ့ "တာဝန်ယူမှု" ကို စတင်လက်ခံလိုက်တဲ့ အရေးကြီးတဲ့ခြေလှမ်းတစ်ခုပါပဲ။ ဒီလမ်းညွှန်က မိတ်ဆွေတို့ရဲ့ ဘဏ္ဍာရေးခရီးလမ်းအတွက် အထောက်အကူဖြစ်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။