၁၀ တန်း / IGCSE O-Level ပြီးနောက်- လမ်းကြောင်းများ၊ အထင်အမြင်လွဲမှားမှုများနှင့် နောက်ဆုံးပြင်ဆင်မှုများ

This article is also available in [English]

"ကျနော်တို့က ၁၀ တန်းပြီးပြီ၊ O-Level အောင်ပြီးပြီ၊ ဒီတော့ ဘာဆက်လုပ်ရမလဲ။" ဤဆောင်းပါးသည် ထိုလမ်းဆုံလမ်းခွသို့ရောက်နေသော ကျောင်းသားများအတွက် အဆုံးစွန်သော မဟာဗျူဟာလမ်းညွှန်ဖြစ်သည်။

မြန်မာ့သင်ရိုး Grade 12 နှင့် ပတ်သက်၍ ကျနော့်ရဲ့ ပြတ်သားတဲ့အမြင်

ပထမဆုံးအနေနဲ့ရှင်းလင်းချင်တာတစ်ခုရှိပါတယ်။ ဒီလမ်းညွှန်ထဲမှာ မြန်မာသင်ရိုး Grade 12 တက်ရောက်နေတဲ့ ကျောင်းသားတွေအတွက် အကြံပြုချက်တွေပါဝင်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေအောက်မှာ ဒီသင်ရိုးကိုဆက်လက်တက်ရောက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းကိုယ်တိုင်က သူတို့ရဲ့လမ်းကြောင်းကို ရွေးချယ်ပြီးသားဖြစ်တယ်လို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။ ဤလမ်းကြောင်းသည် ထိပ်တန်းနိုင်ငံတကာတက္ကသိုလ်များသို့ ဦးတည်မနေပါ။ ကျနော် မြန်မာ့သင်ရိုးအပေါ်မှာ ယုံကြည်မှုတစ်စက်ကလေးမှမရှိပါဘူး။

အပိုင်း (၁)။ သင်၏ တက္ကသိုလ်အကြိုလမ်းကြောင်းများအား အသေးစိတ်လေ့လာခြင်း

၁၀ တန်း သို့မဟုတ် O-Level ပြီးနောက်မှာတော့ သင်ဟာ Foundation သို့မဟုတ် Pre-University လမ်းကြောင်းတစ်ခုကို ရွေးချယ်ရပါမယ်။

၁။ GCE A-Level (The Gold Standard): ၂ နှစ်ကြာမြင့်ပြီး ဘာသာရပ် ၃-၄ ခုကို အသေးစိတ်ကျကျ လေ့လာရသည်။ ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်များက အလွန်တန်ဖိုးထားသည်။ အချိန်ပေးနိုင်ပြီး ထိပ်တန်းကျောင်းများကို ရည်မှန်းသူများအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။

၂။ OSSD (The Fast and Flexible Route): ၁ နှစ်သာကြာမြင့်ပြီး Assignment-based ဖြစ်သည်။ စာမေးပွဲဖိအားမခံနိုင်သူများ၊ အထူးသဖြင့် Canada သို့သွားလိုသူများအတွက် အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်သည်။

၃။ International Baccalaureate (IB): အလွန်ခက်ခဲပြီး တောင်းဆိုမှုများသည်။ ငယ်စဉ်ကတည်းက IB စနစ်နဲ့တက်လာသူမှမဟုတ်ရင် ရုတ်တရက်ပြောင်းဖို့ မသင့်တော်ပါ။

၄။ GED (The High-Risk, Low-Reward Option): ကုန်ကျစရိတ်အလွန်အကန့်အသတ်ရှိသူများအတွက် နောက်ဆုံးရွေးချယ်စရာတစ်ခုပါ။ လက်ခံသော ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်အလွန်နည်းပြီး visa အခက်အခဲရှိနိုင်သည်။

၅။ HND/OTHM Diploma (The Localized Pathway): မြန်မာပြည်မှာ ၂ နှစ်တက်ပြီး UK က ချိတ်ဆက်ထားတဲ့တက္ကသိုလ်တစ်ခုမှာ နောက်ဆုံးနှစ် ၁ နှစ်ကိုသွားတက်ရသော "Top-up" ပုံစံဖြစ်သည်။ ရွေးချယ်စရာတက္ကသိုလ်အလွန်နည်းပြီး များသောအားဖြင့် ထိပ်တန်းအဆင့်မဟုတ်ပါ။

အပိုင်း (၂)။ သင်၏ခရီးကိုတားဆီးထားသော အထင်အမြင်လွဲမှားမှုများ

စာမေးပွဲထက်၊ ဘဏ္ဍာရေးထက် ပိုကြီးမားတဲ့အတားအဆီးကတော့ ကြောက်ရွံ့မှုနဲ့ အချက်အလက်မှားတွေပါပဲ။

အထင်အမြင်လွဲမှားမှု #၁ - "ကျွန်တော်က အသက်ကြီးနေပြီ။" မြန်မာပြည်ရဲ့အခြေအနေကြောင့် A-Level ဒါမှမဟုတ် Foundation ကို အသက် ၁၉၊ ၂၀ မှာမှပြီးတဲ့ကျောင်းသားတွေဆီက ဒီစကားကိုအမြဲကြားရပါတယ်။ သူတို့က ၁၈ နှစ်အရွယ်တွေကြားထဲမှာ "လူကြီး" ဖြစ်နေမှာကိုစိုးရိမ်ကြတယ်။ ဒါ လုံးဝမှားပါတယ်။ UK က တက္ကသိုလ်တွေမှာ အသက် ၂၅၊ ၄၀၊ ၆၀ အရွယ်တွေကအစ ဘွဲ့တန်းတွေကိုလာတက်ကြပါတယ်။ ဘယ်သူမှသင့်အသက်ကိုစိတ်မဝင်စားပါဘူး။ သင်ယူလာတဲ့ဘဝအတွေ့အကြုံက အားသာချက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး အားနည်းချက်မဟုတ်ပါဘူး။

• အထင်အမြင်လွဲမှားမှု #၂ - "နိုင်ငံခြားမှာရပ်တည်ဖို့ 'လူခံ' တစ်ယောက်လိုတယ်။" ဆွေမျိုးတစ်ယောက်ရှိတာက ကောင်းပေမဲ့၊ အောင်မြင်ဖို့အတွက်မရှိမဖြစ်လိုအပ်ချက်မဟုတ်ပါဘူး။ သန်းနဲ့ချီတဲ့ကျောင်းသားတွေ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးပြီး အောင်မြင်နေကြပါတယ်။ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးနိုင်စွမ်းကသာ သင်သင်ယူရမယ့် အရေးကြီးဆုံးအရည်အချင်းပါ။
• အထင်အမြင်လွဲမှားမှု #၃ - "ရုပ်ရှင်တွေကြည့်လို့ ငါ့အင်္ဂလိပ်စာက လုံလောက်နေပြီ။" ရုပ်ရှင်ကြည့်လို့ရတဲ့အင်္ဂလိပ်စာနဲ့ တက္ကသိုလ်မှာသုံးရမယ့် Academic English က အများကြီးကွာခြားပါတယ်။ တက္ကသိုလ်မှာ ထူထဲတဲ့ academic journal တွေဖတ်ရမယ်၊ တိကျတဲ့ essay တွေရေးရမယ်၊ ရှုပ်ထွေးတဲ့ lecture တွေကိုနားလည်ရပါမယ်။ IELTS လို စာမေးပွဲဖြေပြီးမှ ကိုယ့်ရဲ့တကယ့်အရည်အချင်းကို တိုင်းတာပါ။
• အထင်အမြင်လွဲမှားမှု #၄ - "နိုင်ငံခြားဘွဲ့တစ်ခုက အလုပ်ကောင်းရဖို့ အာမခံချက်ပဲ။" ဘွဲ့လက်မှတ်တစ်ခုတည်းနဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။ သင်တက်ခဲ့တဲ့တက္ကသိုလ်ရဲ့ အရည်အသွေး၊ သင်ရခဲ့တဲ့အရည်အချင်းတွေ၊ သင်လုပ်ခဲ့တဲ့ internship တွေကသာ အဓိကကျပါတယ်။ အဆင့်နိမ့် partner university တစ်ခုကရတဲ့ HND ဘွဲ့နဲ့၊ A-Level နဲ့ဝင်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့အဆင့်မီတက္ကသိုလ်ကဘွဲ့ဟာ တူညီတဲ့တံခါးတွေကို ဖွင့်ပေးမှာမဟုတ်ပါဘူး။

အပိုင်း (၃)။ ခရီး၏အဆုံးသတ်- ဘယ်လမ်းကြောင်းက ဘယ်ကိုရောက်မလဲ။

သင်ရွေးချယ်ခဲ့တဲ့ pre-university program အောင်မြင်ပြီးတဲ့အခါ သင်ဘယ်အဆင့်ကိုရောက်ရှိမှာလဲ။

• A-Levels သို့မဟုတ် IB ပြီးနောက်: ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တွေရဲ့ Bachelor's degree ပထမနှစ် (Year 1) သို့ တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့်ရရှိပါမည်။ ဤသည်မှာ အဂုဏ်သိက္ခာအရှိဆုံးနှင့် ရွေးချယ်စရာအများဆုံးလမ်းကြောင်းဖြစ်သည်။
• Foundation Year (OSSD ကဲ့သို့) ပြီးနောက်: သင်၏ foundation program ကိုအသိအမှတ်ပြုသော တက္ကသိုလ်အများစု၏ Bachelor's degree ပထမနှစ် (Year 1) သို့ ဝင်ခွင့်ရရှိပါမည်။
• HND/OTHM Diploma ပြီးနောက်: ချိတ်ဆက်ထားသော partner university အနည်းငယ်၏ သက်ဆိုင်ရာ Bachelor's degree နောက်ဆုံးနှစ် (Final Year "Top-up") သို့ ဝင်ခွင့်ရရှိပါမည်။ သင်၏ရွေးချယ်ခွင့်သည် အလွန်ကန့်သတ်သွားပါသည်။
• GED ပြီးနောက်: လမ်းကြောင်းကမရေရာပါ။ တက္ကသိုလ်ပထမနှစ်မတိုင်မီ နောက်ထပ် Foundation Year တစ်နှစ်ကို ထပ်တက်ရလေ့ရှိပြီး၊ များသောအားဖြင့် အဆင့်နိမ့်သောတက္ကသိုလ်များတွင်သာ ဖြစ်လေ့ရှိသည်။

အပိုင်း (၄)။ သင်၏နောက်ဆုံးပြင်ဆင်မှုများ- မထွက်ခွာမီ လေ့ကျင့်ရေးလမ်းညွှန်

သင် Offer letter ရရှိသွားပါပြီ။ ဂုဏ်ယူပါတယ်။ အခု အရေးကြီးဆုံးအဆင့်ရောက်ပါပြီ။ လေယာဉ်မစီးခင် လအနည်းငယ်အတွင်းမှာ သင့်ရဲ့ဦးတည်ချက်ဟာ ကျောင်းဝင်ခွင့်ရဖို့ကနေ၊ ကျောင်းရောက်ရင် အောင်မြင်ဖို့ အတွက် ပြင်ဆင်ခြင်းဆီသို့ ပြောင်းလဲရပါမယ်။ ဒါကတော့ သင့်အတွက် လေ့ကျင့်ရေးလမ်းညွှန်ပါ။

ပညာရေးဆိုင်ရာ လေ့ကျင့်ခန်း- ပထမ Semester ကို ဘယ်လိုရှင်သန်မလဲ။

Academic Culture Shock က အခက်ခဲဆုံးဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ကျနော်တို့က နားထောင်ပြီး အလွတ်ကျက်ဖို့ သင်ခဲ့ရတယ်။ နိုင်ငံခြားမှာတော့ သင်က မေးခွန်းထုတ်ရမယ်၊ analyse ရမယ်၊ ဖန်တီးရပါမယ်။

၁။ Academic Essay ကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်း

လက်တွေ့ဘဝ Preview: သင်ကျောင်းမှာသင်ခဲ့ရတဲ့ စာပိုဒ် ၅ ခုပါ essay ပုံစံခွက်က မလုံလောက်တော့ပါဘူး။ တက္ကသိုလ် essay တွေမှာ သင်က ခိုင်မာတဲ့အငြင်းအခုံတစ်ခုတည်ဆောက်ရမယ်၊ ရင်းမြစ်တွေကိုဝေဖန်သုံးသပ်ရမယ်၊ မတူညီတဲ့အမြင်တွေကို วิเคราะห์ပြီး ကိုယ်ပိုင်နိဂုံးကိုဖော်ထုတ်ရပါမယ်။

• သင်၏ Mission: သင်စိတ်ဝင်စားတဲ့ခေါင်းစဉ်တစ်ခုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ တက္ကသိုလ်အဆင့်မီ essay တစ်တစ်ခုကိုရှာပါ (Google Scholar ကနေရာကောင်းတစ်ခုပါ)။ ဖတ်ရုံမဖတ်ဘဲ၊ သူ့ရဲ့ဖွဲ့စည်းပုံကိုလေ့လာပါ။ စာရေးသူက သူ့ရဲ့အငြင်းအခုံကို ဘယ်လိုစတင်ထားသလဲ။ စာပိုဒ်တစ်ခုချင်းစီမှာ သက်သေအထောက်အထားကို ဘယ်လိုသုံးထားသလဲ။ ဒီလေ့ကျင့်ခန်းက သင့်ကို ဘယ်သင်ရိုးစာအုပ်ထက်မဆို ပိုသင်ပေးပါလိမ့်မယ်။

၂။ Citation ပြုလုပ်ခြင်းအနုပညာ- Plagiarism မှ ကာကွယ်ရန် သင်၏ဒိုင်း

• လက်တွေ့ဘဝ Preview: Plagiarism (စာခိုးချခြင်း) ဟာ အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ပညာရေးဆိုင်ရာရာဇဝတ်မှုတစ်ခုဖြစ်ပြီး သင့်ကိုကျောင်းထုတ်သည်အထိအရေးယူနိုင်ပါတယ်။ တခြားသူရဲ့ idea ကို credit မပေးဘဲသုံးတာနဲ့ကို plagiarism မြောက်ပါတယ်။ သင်ဟာ အရာအားလုံးကို Harvard သို့မဟုတ် APA လိုကျောင်းသုံး style တစ်ခုနဲ့ cite လုပ်ရပါလိမ့်မယ်။
• သင်၏ Mission: "Purdue OWL" (Online Writing Lab) website ကိုသွားပါ။ နာမည်ကြီးပြီး အခမဲ့ရတဲ့ resource တစ်ခုပါ။ Harvard referencing guide ကိုရှာပြီးလေ့လာပါ။ သင်ကြိုက်တဲ့သတင်းဆောင်းပါးတစ်ပိုဒ်ကိုယူပြီး မှန်ကန်တဲ့ in-text citation နဲ့ reference list entry တစ်ခုကို ဖန်တီးလေ့ကျင့်ပါ။

ဒစ်ဂျစ်တယ် လေ့ကျင့်ခန်း- သင်၏ တက္ကသိုလ်သုံး Toolkit

သင်၏တက္ကသိုလ်ဘဝတစ်ခုလုံးကို ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာနဲ့ စီမံခန့်ခွဲရမှာပါ။

• လက်တွေ့ဘဝ Preview: အဖွဲ့လိုက် project တွေကို shared documents တွေနဲ့လုပ်ရမယ်၊ assignment တွေကို online portal ကနေတင်ရမယ်၊ research article ရာပေါင်းများစွာကို digital နည်းနဲ့ စီမံရပါမယ်။
• သင်၏ Mission: ဒီ tool တွေကို သိရုံမသိဘဲ တကယ်သုံးကြည့်ပါ။
  • Google Drive / OneDrive: စိတ်ကူးထဲက တက္ကသိုလ် course တစ်ခုအတွက် folder ဖွဲ့စည်းပုံတစ်ခုကို တည်ဆောက်ပါ ([Course Name] > Week 1 > Readings စသည်ဖြင့်)။
  • Reference Manager (Zotero or Mendeley): တစ်ခုကို download လုပ်ပါ (အခမဲ့ပါ)။ YouTube မှာ ၁၀ မိနစ်စာ tutorial တစ်ခုကြည့်ပါ။ online article ၅-၁၀ ခုကို သင့် library ထဲထည့်ပြီး bibliography တစ်ခုကို အလိုအလျောက် generate လုပ်ကြည့်ပါ။ ဒီအရည်အချင်းတစ်ခုတည်းက သင့်ကို အဖွဲ့လိုက် project တွေမှာ သူရဲကောင်းဖြစ်စေပါလိမ့်မယ်။

ဘဝအတွက် အရည်အချင်းများ (The Real Syllabus)

ဒါက ဘယ်သူမှသင့်ကိုမပေးတဲ့ သင်ရိုးဖြစ်ပေမဲ့၊ သင်ရှင်သန်မလား၊ ကျဆုံးမလားဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ပေးမယ့်သင်ရိုးပါပဲ။

၁။ မီးဖိုချောင်ကသင့်မိတ်ဆွေ- ရှင်သန်ရေးနှင့် စိတ်ကျန်းမာရေးအတွက် ချက်ပြုတ်ခြင်း

• လက်တွေ့ဘဝ Preview: နေ့တိုင်းအပြင်မှာစားဖို့ဆိုတာ ငွေရေးကြေးရေးအရမဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ သင်ချက်ပြုတ်ရပါလိမ့်မယ်။ ဒါ့ထက်ပိုတာက၊ ကိုယ့်အတွက် ဒါမှမဟုတ် အခန်းဖော်တွေအတွက် ချက်ပြုတ်ခြင်းဟာ စိတ်ဖိစီးမှုလျှော့ချဖို့နဲ့ မိတ်ဆွေဖွဲ့ဖို့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းတွေထဲကတစ်ခုပါ။
• သင်၏ Mission: မထွက်ခွာမီ၊ ရိုးရှင်း၊ ကျန်းမာပြီး စျေးသက်သာတဲ့ ဟင်း ၅ မျိုးကို ကျွမ်းကျင်အောင်ချက်ပြုတ်ပါ။ ထမင်းကြော်၊ ခေါက်ဆွဲကြော်၊ ဟင်းချို၊ ကြက်ဥဟင်းတစ်မျိုးနဲ့ အသီးအရွက်ကြော်တစ်မျိုးကို ချက်ပြုတ်နည်းမကြည့်ဘဲ ချက်နိုင်တဲ့အထိ သင့်မိသားစုကိုချက်ကျွေးပါ။

၂။ ဘတ်ဂျက်ရေးဆွဲခြင်းအနုပညာ- သင်၏ ဘဏ္ဍာရေးအသက်သွေးကြော

• လက်တွေ့ဘဝ Preview: သင့်ကျောင်းစရိတ် သို့မဟုတ် မိသားစုဆီကငွေတွေက အလုံးလိုက်ဝင်လာပါလိမ့်မယ်။ ပထမလမှာတင် သုံးဖြုန်းပစ်ဖို့ အလွန်လွယ်ကူပါတယ်။ တိကျတဲ့အပတ်စဉ်ဘတ်ဂျက်မရှိရင်၊ သင် semester မကုန်ခင်မှာ ပိုက်ဆံပြတ်သွားပါလိမ့်မယ်။ ကျနော်ဒီလိုဖြစ်သွားတဲ့သူတွေ အများကြီးတွေ့ဖူးပါတယ်။
• သင်၏ Mission: မထွက်ခွာမီ တစ်လအလိုမှာ သင်သုံးသမျှ ကျပ်ငွေတိုင်းကို မှတ်တမ်းတင်ပါ။ ရည်ရွယ်ချက်က သုံးဖြုန်းတာရပ်ဖို့မဟုတ်ဘဲ၊ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ သတိရှိမှု အလေ့အကျင့်ကို မွေးမြူဖို့ပါ။

၃။ မမြင်နိုင်သော စိန်ခေါ်မှု- အထီးကျန်ခြင်းအတွက် ပြင်ဆင်ခြင်း

• လက်တွေ့ဘဝ Preview: သင်အထီးကျန်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါဟာ ဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုမဟုတ်ဘဲ၊ အာမခံချက်တစ်ခုပါ။ သင့်မိသားစုကို အရမ်းလွမ်းလို့ ရင်ဘတ်ထဲကနာကျင်လာတဲ့ညတွေ ရှိလာပါလိမ့်မယ်။ လူတိုင်းကြုံရပါတယ်။ ကွာခြားချက်ကတော့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားခြင်းပါပဲ။
• သင်၏ Mission:
  • သင်၏ Toolkit ကိုတည်ဆောက်ပါ: သင်တစ်ယောက်တည်းရှိနေချိန်မှာ သင့်ကိုအားပြန်ပြည့်စေတဲ့အရာကို ရှာဖွေပါ။ စာဖတ်ခြင်းလား။ ပြေးခြင်းလား။ သီချင်းနားထောင်ခြင်းလား။ သင်၏ "စိတ်ကျန်းမာရေး toolkit" ကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားပါ။
  • သင်၏ဆက်သွယ်မှုများကို အချိန်ဇယားဆွဲပါ: မထွက်ခွာမီ၊ သင့်မိသားစု၊ သူငယ်ချင်းများနှင့် အပတ်စဉ် video call ကို အချိန်ဇယားထဲထည့်ပါ။ ဒါကို မဖြစ်မနေလုပ်ရမယ့်ချိန်းဆိုမှုတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ပါ။ ဒီလုပ်ရိုးလုပ်စဉ်လေးက အခက်ခဲဆုံးအပတ်တွေမှာ သင့်ရဲ့ကျောက်ဆူးဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။